Art. 566. [Żądanie naprawienia szkody]
§ 1. Jeżeli z powodu wady fizycznej rzeczy sprzedanej kupujący złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy albo obniżeniu ceny, może on żądać naprawienia szkody, którą poniósł przez to, że zawarł umowę, nie wiedząc o istnieniu wady, choćby szkoda była następstwem okoliczności, za które sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności, a w szczególności może żądać zwrotu kosztów zawarcia umowy, kosztów odebrania, przewozu, przechowania i ubezpieczenia rzeczy oraz zwrotu dokonanych nakładów w takim zakresie, w jakim nie odniósł korzyści z tych nakładów. Nie uchybia to przepisom o obowiązku naprawienia szkody na zasadach ogólnych.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio w razie dostarczenia rzeczy wolnej od wad zamiast rzeczy wadliwej albo usunięcia wady przez sprzedawcę.
Odpowiedzialność odszkodowawcza
Odpowiedzialność odszkodowawcza o charakterze absolutnym.
Nowelizacja art. 566 KC z 30.5.2014 r. (wynikająca z PrKonsU) stanowi wyraz ugruntowanej w orzecznictwie i doktrynie funkcjonalnej wykładni tego przepisu. Po zmianie przepis ten reguluje wyłącznie odpowiedzialność odszkodowawczą sprzedawcy za szkodę, którą kupujący poniósł przez to, że zawarł umowę, nie wiedząc o istnieniu wady. Jest to odpowiedzialność o charakterze absolutnym, niedopuszczająca ekskulpacji. Sprzedawca poniesie ją zatem nawet wówczas gdy nie ponosi odpowiedzialności za okoliczności wywołujące szkodę. Z uwagi na tak szeroko nakreślony zakres odpowiedzialności, ogranicza się ona do ujemnego interesu umownego, czyli do szkody, którą kupujący poniósł przez to, że zawarł umowę, nie wiedząc o istnieniu wady. W szczególności kupujący może żądać zwrotu kosztów zawarcia umowy, kosztów odebrania, przewozu, przechowania i ubezpieczenia rzeczy oraz zwrotu dokonanych nakładów w takim zakresie, w jakim nie odniósł korzyści z tych nakładów. Roszczenie odszkodowawcze, uregulowane w omawianym przepisie, jest elementem reżimu odpowiedzialności z tytułu rękojmi. Uzupełnia ono uprawnienia rękojmiane, co wynika z literalnego brzmienia przepisu. Zatem dla realizacji tego roszczenia konieczne jest spełnienie przez kupującego szczególnych przesłanek wymaganych przy rękojmi (zob. C. Żuławska, w: Komentarz KC, Ks. III, t. I, 2001, s. 60; E. Łętowska, Prawo umów, s. 408).
Ujemny interes umowny
Ujemny interes umowny. Szkoda w granicach ujemnego interesu umownego to szkoda, którą kupujący poniósł przez to, że zawarł umowę, nie wiedząc o istnieniu wady. Omawiany przepis zawiera otwarty katalog rodzajów tej szkody – kupujący może w szczególności żądać zwrotu kosztów zawarcia umowy, kosztów odebrania, przewozu, przechowania i ubezpieczenia rzeczy oraz zwrotu dokonanych nakładów w takim zakresie, w jakim nie odniósł korzyści z tych nakładów. W literaturze nie budzi wątpliwości, że szkoda w granicach ujemnego interesu umownego obejmuje szkodę rzeczywistą. Istnieją natomiast wątpliwości, czy obejmuje ona również utracone korzyści. Przeważające w doktrynie stanowisko dopuszcza możliwość dochodzenia w ramach ujemnego interesu umownego również utraconych korzyści, ale w szczególnych układach sytuacyjnych (A. Brzozowski, w: Pietrzykowski, Komentarz KC, t. II, 2015, s. 254; J. Skąpski, w: System PrCyw, t. III, cz. 2, 1972, s. 148; C. Żuławska, Ewolucja odpowiedzialności, s. 261; Z. Gawlik, w: Kidyba, Komentarz KC, t. III, cz. 2, 2014, s. 161–162; Z. Radwański, Prawo zobowiązań, s. 81; M. Nesterowicz, w: Winiarz, Komentarz KC, t. I, 1989, s. 390; odmiennie W. Czachórski, w: Czachórski, Zobowiązania, 1994, s. 81, który przyjmuje, że ujemny interes umowny ogranicza się wyłącznie do szkody rzeczywistej).
KC T. II red. Gutowski 2022, wyd. 3
Kodeks cywilny. Tom II. Komentarz. Art. 353–626, fragment: Kodeks cywilny. Tom I–III. Komentarz red. prof. dr hab. Maciej Gutowski, 2022
