Krótki wstęp do mediacji
Zanim wyjaśnię, jakie są główne zadania mediatora. Muszę najpierw zaznaczyć, że w procesie dochodzenia do porozumienia, obok mediatora, najważniejsze są strony danego konfliktu. To postawa adwersarzy i ich nastawienie do szukania wspólnych i obopólnie atrakcyjnych rozwiązań umożliwia skuteczne przeprowadzenie mediacji.
W tym miejscu koniecznie trzeba podnieść jedną z najważniejszych zasad mediacji, którą jest dobrowolność. Dobrowolność mediacji jest o tyle istotna, że bez zgody oponentów, ich chęci uczestnictwa w mediacji, nie jest możliwe wypracowanie żadnego porozumienia. Osiągnięcie zgody co do sposobu rozwiązania konfliktu wymaga od swoich przeciwników poczynienia pewnych ustępstw. Uczynione ustępstwa utworzą przestrzeń dla wypracowania atrakcyjnego rozwiązania, które będzie akceptowalne dla wszystkich zainteresowanych. Osoby przystępujące do mediacji muszą wiedzieć, że nie jest to miejsce do realizacji tylko i wyłącznie własnych interesów. Ponieważ w ten sposób wypracowanie ugody mediacyjnej nie będzie możliwe.
Zadanie mediatora – organizacja procesu
Mediacja jest rozłożonym w pewnym okresie postępowaniem, którego gospodarzem jest mediator. Mediator ustala zasady prowadzenia mediacji, które mogą się różnić w zależności od istoty sporu i danego stanu faktycznego. Odpowiednia organizacja spotkań mediacyjnych jest bardzo ważna. Mediacja jest dla Was, dla jej uczestników. Więc czas i miejsce spotkań powinno dopasowuje się do Waszych możliwości oraz potrzeb. Zazwyczaj spotkania mediacyjne odbywają się w gronie wszystkich zainteresowanych, ale może być i tak, że konieczne będą rozmowy na osobności. Taka technika pozwala na zwiększenie dyskrecji i poufności mediacji, gdzie uczestnik przekazuje mediatorowi informacje zastrzeżone tylko i wyłącznie dla niego. Jest to bardzo częste w mediacjach gospodarczych, gdzie strony – przedsiębiorcy nie chcą zdradzać pewnych tajemnic przedsiębiorstwa, a mediator związany jest zasadą poufności.
Zadania mediatora są zróżnicowane. Czasmi spotkania na osobności są podyktowane poczuciem bezpieczeństwa. Są to sytuacje bardzo trudne i związanie z mediacjami rodzinnymi. Dla przykładu, jeżeli istnieje konflikt rodzinny, w którym występowała przemoc, to nie musisz opowiadać o swoich emocjach w obecności oprawcy. To pokazuje, że mediator musi być osobą bardzo elastyczną i asertywną, osobą, która potrafi zadbać o komfort, ale i również równowagę wszystkich uczestników postępowania. Mediator powinien ustalić tyle spotkań, ile jest konieczne do osiągnięcia porozumienia w czasie i miejscu, które jest dopasowane do indywidualnych potrzeb każdej ze stron. Kluczem jest stworzenie otoczenia, w którym oponenci będą dążyć do wzajemnego zrozumienia.
Zadanie mediatora – wyrażenie profesjonalizmu
Mediator musi się uporać z jeszcze jednym zadaniem. Na mediatorze ciąży odpowiedzialność za profesjonalne przeprowadzenie procesu mediacji. Mediator musi być obiektywny i bezstronny, a więc adwersarze powinni otrzymać taką samą możliwość wypowiedzenia się i prowadzenia dyskusji. Jeżeli Wasza równowaga zostanie zachwiana, to mediator skorzysta ze swoich umiejętności i skieruje spotkanie na właściwe tory. Wykorzystując odpowiednie techniki prowadzenia rozmowy, poprzez zadawanie pytań pomaga stronom odkryć to, czego faktycznie potrzebują w danej sytuacji.
Konflikty zazwyczaj wynikają z problemów w komunikacji, a więc zaburzeń sygnału, który jest odbierany według własnej, osobliwej percepcji. Kwestie, które dla jednej osoby mogą być oczywiste, dla drugiej będą sprawiać trudności. Dlatego też rolą mediatora jest usprawnienie komunikacji i usunięcie zanieczyszczeń, które generują nieporozumienia. Prawidłowo przeprowadzona komunikacja umożliwi zdefiniowanie i precyzyjne komunikowanie potrzeb, co jest niezwykle istotne podczas mediacji. Jest to możliwe dzięki temu, że mediator jako osoba trzecia i niezaangażowana emocjonalnie, może przefiltrować informacje i przekazać je drugiej stronie w odpowiedni, zrozumiały sposób. Uświadomienie własnych potrzeb, ale i dostrzeżenie potrzeb drugiej strony są ważnymi czynnikami pozwalającymi na osiągnięcie porozumienia.
Zadanie mediatora – wsparcie dla stron
Jedną z zasad mediacji jest przekonanie, że to uczestnicy najlepiej wiedzą, jakie są ich oczekiwania, i co jest dla nich najlepsze. Dbając o swoje potrzeby i interesy, najlepiej zajmą się swoimi sprawami. Dlatego rolą mediatora nie jest dawanie żadnych gotowych rozwiązań, lecz pomoc w ich znalezieniu. Żeby strony mogły swobodnie skupić się na rozwiązaniu problemu, to mediator musi zadbać o kolejną, niezwykle ważną zasadę, jaką jest oddzielenie przeszłości. Pozwoli to na skupienie się na teraźniejszości i przyszłości, a to umożliwi dołożenie kolejnej cegiełki do zbudowania porozumienia.
Zadanie mediatora – zachowanie standardów mediacji
Zadania mediatora są określone. Mediator nie jest po to, żeby kogokolwiek pouczać, oceniać czy stawać po którejkolwiek stronie. Mediator jest neutralny, bezstronny i obiektywny w całym procesie mediacji. Zachowanie powyższych standardów znacząco zwiększa wiarygodność i zaufanie do osoby mediatora, przy którym uczestnicy czują się przyjaźnie i bezpiecznie. Całość składa się na stworzenie odpowiedniego otoczenia, w którym oponenci bez pośpiechu będą mogli skupić się na rozwiązaniu swoich problemów.
Podsumowanie
Uczestnicy muszą dokładnie zrozumieć, jakie dokładnie zadania stoją przed mediatorem. Mediator zapewnia zorganizację, przewodzi dyskusji i aktywnie słucha. Ponadto mediator doskonale rozumie emocje nadawcy, wyraża empatię, kreatywność, asertywność. Wbrew pozorom prowadzenie mediacji jest bardzo trudnym zadaniem, które wymaga posiadania i wykorzystania wielu różnych umiejętności.
W innych moich artykułach przeczytasz jakie są zalety mediacji, o zawodzie mediatora, o prawie do mediacji. Zapraszam również do przeczytania o mediacji cywilnej, mediacji rodzinnej i mediacji gospodarczej.
