Od 1 lipca 2023 roku wejdą w życie przepisy Kodeksu Postępowania Cywilnego, które wprowadzają nowe postępowanie odrębne – postępowanie w sprawach konsumentów. Nowe przepisy są bardzo korzystne i mają na celu poprawę i wzmocnienie ochrony prawnej konsumentów. Wprowadzone postępowanie obejmuje nowe obowiązki dowodowe przedsiębiorcy, obowiązek dążenia do polubownego rozwiązania sporu i właściwość sądu według miejsca zamieszkania konsumenta. Postępowanie w sprawach konsumentów dotyczy spraw o roszczenia konsumenta przeciw przedsiębiorcy oraz o roszczenia przedsiębiorcy przeciwko konsumentowi. Przepisy znajdą zastosowanie nawet wtedy, gdy przedsiębiorca będący stroną postępowania zaprzestał już prowadzenia działalności gospodarczej.
Podstawa prawna: Art. 458[14] Kodeksu Postępowania Cywilnego
Obowiązki dowodowe przedsiębiorcy w sprawach konsumentów
Nowe regulacje procesowe nakładają na przedsiębiorcę obowiązek przedstawienia wszystkich twierdzeń oraz dowodów w pierwszym piśmie procesowym, czyli w pozwie lub odpowiedzi na pozew. Jeżeli przedsiębiorca nie zastosuje się do tego wymogu, jego roszczenia i dowody zostaną przez sąd pominięte. Od tej reguły są dwa wyjątki.
- Przedstawienie twierdzeń i dowodów nie było możliwe wcześniej
- lub ich potrzeba przedstawienia pojawiła się później.
Niemniej uprawdopodobnienie wystąpienia jednej z powyższych okoliczności obciąża przedsiębiorcę. Wtedy twierdzenia i dowody na ich poparcie powinny być powołane w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym ich powołanie stało się możliwe lub wynikła potrzeba ich powołania.
Takie obciążenie przedsiębiorcy prekluzją dowodową ma na celu usprawnić i przyspieszyć postępowanie. Jednak wymaga to od przedsiębiorcy większej precyzji przy formułowaniu swojego stanowiska procesowego.
Przedsiębiorcy będą musieli dostarczyć więcej informacji i dowodów na rzecz swojej obrony w postępowaniu sądowym. Zmieni się również rola przedsiębiorcy, który będzie musiał dowieść, że jego działania były zgodne z prawem, zamiast obciążać konsumenta dowodem.
Podstawa prawna: Art. 458[15] Kodeksu Postępowania Cywilnego
Obowiązek dążenia do polubownego rozwiązania sporu
Nowe przepisy wprowadzają istotne zmiany w zakresie rozstrzygania sporów konsumenckich. Kluczowym wymogiem dla przedsiębiorców jest podjęcie próby polubownego rozwiązania sporu przed wytoczeniem powództwa. Wymaga to od przedsiębiorcy aktywnego udziału w procesie negocjacji. Nowe przepisy są jasne – w przypadku zaniechania takich prób, uchybienia udziału w rozmowach lub udziału w złej wierze, przedsiębiorca może ponieść dodatkowe konsekwencje finansowe. Sąd niezależnie od wyniku sprawy ma prawo obciążyć przedsiębiorcę kosztami procesu, a w skrajnych przypadkach, może je nawet podwyższyć, ale nie więcej niż dwukrotnie.
Dla przedsiębiorców oznacza to, że muszą zwracać szczególną uwagę na odpowiedzi na reklamacje i wezwania do zapłaty skierowane od konsumentów. Brak odpowiedzi może skutkować skierowaniem sprawy na drogę sądową. Przedsiębiorca ma obowiązek podjąć rozmowy w celu polubownego rozwiązania sporu i musi być w stanie wykazać, że do takich rozmów doszło i że nie działał w złej wierze. Wobec tych zmian mediacje konsumenckie nabierają nowego znaczenia.
Powyższe zmiany wymuszają przegląd obecnie stosowanych procedur i trybów postępowania z roszczeniami klientów po zakończeniu procesu reklamacyjnego. Zdecydowanie zmieni to olewające podejście do swoich klientów. Biorąc pod uwagę nowe wymogi, przedsiębiorcy muszą być bardziej proaktywni w rozwiązywaniu sporów i zwiększyć swoją gotowość do negocjacji. Może to oznaczać konieczność wprowadzenia nowej polityki, szkoleń dla personelu, a nawet zatrudnienia specjalistów od rozwiązywania sporów.
W praktyce, choć nowe regulacje mogą wydawać się wyzwaniem, mają na celu usprawnienie procesu i przyspieszenie rozstrzygania sporów. Dla konsumentów to oznacza większą ochronę i szybsze dochodzenie swoich praw. Dla przedsiębiorców to oznacza konieczność dostosowania się do nowych wymogów, ale także możliwość uniknięcia długotrwałych i kosztownych procesów sądowych przez skuteczne negocjacje i mediacje.
Podstawa prawna: Art. 458[16] Kodeksu Postępowania Cywilnego
Właściwość sądu w sprawach konsumentów
Nowe regulacje prawne dają konsumentom więcej swobody w wyborze sądu, do którego skierują swój pozew. Mogą oni teraz wybrać sąd na podstawie miejsca swojego zamieszkania, co ułatwia dostęp do sprawiedliwości. Wcześniej, konsument musiał skierować sprawę do sądu właściwego dla siedziby przedsiębiorcy, co mogło stanowić dodatkową barierę, zwłaszcza dla osób mieszkających w odległych regionach kraju. Warto jednak zaznaczyć, że w niektórych przypadkach dla danej sprawy może być przewidziana wyłączna właściwość innego sądu.
Podstawa prawna: Art. 458[14] §4 Kodeksu Postępowania Cywilnego
Podsumowanie
Podsumowując, nowe regulacje prawne wprowadzają istotne zmiany w zakresie ochrony praw konsumentów i procesów sądowych z ich udziałem. Celem jest skuteczniejsza ochrona praw konsumentów, przyspieszenie postępowań sądowych i promowanie polubownego rozwiązania sporów. Przedsiębiorcy muszą dostosować swoje procedury i praktyki, aby spełnić nowe wymagania i zapewnić, że są w pełni przygotowani na te zmiany.
